Większość osób przynajmnej raz w życiu była w kantorze. W czasach, gdy otwarte granice pozwalają na swobodę przepływu pracowników i turystów, a banki kuszą hipotekami w walutach obcych? To zwyczajna sprawa. Jednak nie o przepływie gotówki będzie tych kilka akapitów. Ach tak – o Tadeuszu Kantorze! – słyszałem, słyszałem… Ani nie o teatrze.
Miejscem, z którym mimowolnie kojarzę sztukę kantoralną jest… Kraków. Bo w jakim innym mieście w Polsce można dziś usłyszeć śpiew kantora – chazzana? Nie licząc uświetniania obchodów kolejnych rocznicowych wydarzeń związanych z Zagładą, miłośnikom pozostają festiwale kultury żydowskiej, właściwie tylko w Krakowie i Warszawie, inne obywają się bez ich śpiewu.
Meir Helfgot, Yaakov Lemmer, Joseph Malovany, Benzion Miller, Alberto Mizrahi, Yaacov Motzen, Azi Schwartz… Ilu Żydom mieszkającym w Polsce są bliscy? Żadna z gmin żydowskich w Polsce od wielu dziesiątek lat nie zatrudnia kantora. Jest kilku rabinów, a brakuje choćby jednego kantora, którego głos porywałby wiernych do modlitwy, choćby tylko w szabat. Oczywiście nie mam na myśli żadnego z wymienionych nazwisk. Wyobrażam sobie zwykłego kantora, który po kolei odwiedzałby czynne synagogi i domy modlitwy w Polsce. Jeśli gmina, w której nie studiuje się Talmudu to gmina wymierająca, to co powiedzieć o… kraju bez kantora?
Azi Schwartz, Yaakov Lemmer i Yaacov Motzen przy okazji ceremonii hawdali pokazali w tym roku w krakowskiej Tempel to, o co na co dzień jesteśmy w Polsce ubożsi. Byliśmy zachwyceni ich krótkimi, pełnymi emocji występami! To utalentowani i wykształceni mistrzowie śpiewu, niezależnie od swojego wieku, miejsca zamieszkania i przynależności do konkretnej tradycji. Czy o muzyce można pisać? Zachęcam do poszukania nagrań kantorów w internecie. Świat maestrii śpiewu synagogalnego – chazzanutu – jest o kilka kliknięć myszką stąd:
http://www.albertomizrahi.com/biography
http://www.cantoryaakovmotzen.com
http://www.milkenarchive.org/people/view/all/31/Benzion+Miller
https://www.facebook.com/pages/Cantor-Joseph-Malovany/117293551654227
*
Przy okazji, Tadeusz Kantor również miał żydowskie pochodzenie.